Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

foto1
foto1
foto1
foto1
foto1

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Stanisława Konarskiego w Tarnowie

SP2 z drona

film o dwojce

Spis treści

Stanisław Konarski – życie i działalność

Kalendarium


30.09.1700 – w Żarczycach, niedaleko Kielc przyszedł na świat Hieronim Franciszek Konarski (takie imiona otrzymał na chrzcie św.). Był najmłodszym dzieckiem Jerzego Konarskiego – średnio zamożnego szlachcica, który pełnił urząd kasztelana zawichojskiego, oraz Heleny z Czermińskich, spokrewnionej z bogatym rodem Tarłów.
Rodzina Konarskich pieczętowała się herbem Gryf.
Rodzice Hieronima zmarli, kiedy był jeszcze dzieckiem. Po ich śmierci opiekę nad licznym rodzeństwem Konarskich objął brat matki – Antoni Czermiński.

1710 – Hieronim zostaje oddany do kolegium pijarskiego w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie już uczyli się jego dwaj bracia, Stanisław i Władysław.

10.08.1715 – po ukończeniu kolegium pijarskiego Hieronim wstępuje do zakonu pijarów, przyjmuje imię Stanisława od św. Wawrzyńca i rozpoczyna nowicjat w Podolińcu na Spiszu.

15.08.1717 – po odbyciu nowicjatu składa śluby zakonne. W Podolińcu przebywa siedem lat, początkowo jako student, a następnie jako nauczyciel retoryki i poetyki.

1722 – wyjeżdża do Warszawy, gdzie rozpoczyna wykłady retoryki w kolegium pijarskim.

1725 – udaje się na dalsze studia do Rzymu. Odbywa je w pijarskim Collegium Nazarenum, które należy wówczas do najnowocześniejszych szkół. Konarski jest zachwycony organizacją i poziomem tej szkoły.

1727 – zostaje wykładowcą wymowy (retoryki) w Collegium Nazarenum w Rzymie.

1729 – po opuszczeniu Rzymu udaje się na dalsze studia do Paryża – tam poznaje francuską literaturę i kulturę, filozofię i koncepcje pedagogiczne, a także pogłębia swoją wiedzę matematyczno-przyrodniczą i historyczną.

1730 – powraca do Polski.
1730-1740 – zajmuje się publicystyką i działalnością polityczną. Pracuje nad wydaniem zbioru praw polskich „Volumina legum”. Po śmierci króla Augusta II angażuje się w walkę polityczną zmierzającą do osadzenia na tronie polskim Stanisława Leszczyńskiego.

1736-1737 – Konarski prowadzi wykłady w kolegiach pijarskich w Krakowie i Rzeszowie.

1740 – przyjeżdża do Warszawy, gdzie obejmuje kierownictwo Collegium Nobilium, które ma zorganizować na wzór rzymskiego Collegium Nazarenum. Jego zadaniem jest również przygotowanie reformy całego szkolnictwa pijarskiego. Rok 1740 uznaje się za datę utworzenia Collegium Nobilium. Szkoła mieściła się początkowo przy ul. Długiej.
1743 – rozpoczyna się budowa nowego gmachu Collegium Nobilium przy ul. Miodowej według projektu Jakuba Fontany. Na kamieniu węgielnym znalazły się słowa: „Według wzorów Kolegium Nazareńskiego w Rzymie”. Budowa wymagała ogromnych funduszy. Konarski wystarał się o zasiłek ze skarbu państwa, zabiegał o możnych protektorów, a nawet oddał własne oszczędności na budowę szkoły.

1746 – w podwórzu Collegium Nobilium wybudowano teatr szkolny.

1754 – ukończono budowę nowego gmachu Collegium Nobilium przy ul. Miodowej. Podczas uroczystego otwarcia roku szkolnego S. Konarski wygłosił słynną mowę „O kształtowaniu człowieka uczciwego i dobrego obywatela”, która przedstawiała główne założenia jego programu wychowawczego.

1740-1755 – dzięki staraniom S. Konarskiego zostaje stopniowo przeprowadzona reforma zakonu i całego szkolnictwa publicznego pijarów.

1759 – władze Collegium Nobilium kupują teren na letnią siedzibę dla konwiktorów, nazwaną z francuskiego „Jolibord” („piękny brzeg”) – od tego słowa weźmie potem nazwę dzielnica Warszawy – Żoliborz.

1760-1763 – Konarski wydaje kolejne tomy dzieła „O skutecznym rad sposobie”. Przedstawia główne błędy ustroju Rzeczypospolitej, m. in. krytykuje sejmową zasadę liberum veto, a także przedstawia propozycję reformy państwowej.


1764 – 7 września na tronie polskim zasiada Stanisław August Poniatowski. Już 5 października niekoronowany jeszcze król-elekt odwiedza Collegium Nobilium. Potem gości w szkole wielokrotnie, m.in. na przedstawieniach teatralnych, popisach wojskowych czy fizycznych. Konarski zaś bywa częstym gościem króla na słynnych „obiadach czwartkowych” w Zamku Królewskim.

1761 – zaczyna się okres coraz częstszych chorób ks. Stanisława Konarskiego.

1771 – Stanisław Konarski otrzymuje od króla pamiątkowy medal z napisem „Sapere auso” („Temu, który odważył się być mądrym”), wykonany według projektu Jana Albertrandiego (na medalu widnieje data 1765). Portret Konarskiego pojawia się w królewskim gabinecie rycin, król zleca także rzeźbiarzowi Andrzejowi Le Brun wykonanie jego popiersia.

1772 – ciężka choroba przykuwa Konarskiego do łóżka.

03.08.1773 – Stanisław Konarski umiera w Warszawie. Zostaje pochowany w podziemiach Kościoła Pijarów przy ul. Długiej.


Losy doczesnych szczątków S. Konarskiego:

1834 – po klęsce powstania listopadowego Kościół Pijarów przejęli Rosjanie, a prochy Konarskiego razem z innymi zostały zsypane do wspólnej kostnicy przy kościele św. Karola Boromeusza na Powązkach. Zdołano wówczas uchronić tylko jego serce, które umieszczono w nowym kościele pijarskim przy farze.

1864 – po klęsce powstania styczniowego i zamknięciu zakonu pijarów przez władze carskie serce Konarskiego wyniesiono z Kościoła Pijarów. Przez 18 lat przechowywał je u siebie Jakub Pik, warszawski Żyd.

1882 – serce Konarskiego zostało uroczyście umieszczone w Kościele Pijarów w Krakowie przy ul. św. Jana, gdzie znajduje się do dziś.
 


Reforma nauczania w szkołach pijarskich - Collegium Nobilium


Pierwsza połowa XVIII wieku, a więc czas, gdy S. Konarski zdobywał wykształcenie i rozpoczynał swoją działalność reformatorską, to lata bardzo niekorzystne dla szkolnictwa zarówno w Polsce, jak i w całej Europie. Większość szkół, prowadzonych wówczas głównie przez zakony, nie przygotowywała do życia w nowoczesnym społeczeństwie, gdyż opierała się na przestarzałych już wzorach. Główny nacisk kładziono w nich na nauczanie łaciny; przedmioty ścisłe odgrywały znikomą rolę. Wychowankowie tych szkół często odznaczali się nietolerancją religijną i powierzchowną pobożnością. Ogólny stan umysłowy społeczeństwa był bardzo niski; często mówi się wręcz o zacofaniu kulturalnym w tym okresie.

Sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero pod wpływem nowej filozofii oświeceniowej. W różnych krajach Europy powstawały wówczas szkoły rycerskie, które stawiały sobie za cel wykształcenie tzw. człowieka z towarzystwa, który byłby równocześnie dobrze przygotowany do pełnienia odpowiedzialnych funkcji w społeczeństwie. Stanisław Konarski podczas swoich studiów w Rzymie i późniejszych podróży do Francji, Niemiec i Austrii miał okazję poznać tamtejsze szkoły rycerskie. Niektóre wzory wykorzystał, tworząc słynne Collegium Nobilium.

Collegium Nobilium, założone w 1740 r., mieszczące się w Warszawie początkowo przy ul. Długiej, a później w nowym gmachu przy ul. Miodowej, było szkołą przeznaczoną dla synów ówczesnej arystokracji. To właśnie oni, podobnie jak ich ojcowie, mieli w przyszłości objąć rządy w Rzeczypospolitej. Dlatego Konarski chciał wychować ich na światłych ludzi i prawych obywateli, dla których dobro kraju byłoby ważniejsze niż osobiste korzyści.

Collegium Nobilium, malował Z. Vogel

Nauka w Collegium trwała 7 lat. Wychowankowie mieszkali przez cały czas w konwikcie, który jest odpowiednikiem dzisiejszego internatu. Do domów mogli wyjeżdżać jedynie na wakacje (Konarski wiedział, że przez ten czas i tak przesiąkną atmosferą zepsucia, jaka powszechnie panowała). W programie nauczania Konarski ograniczył rolę języka łacińskiego, choć nie usunął go zupełnie, gdyż jego znajomość była wówczas konieczna. Natomiast położył nacisk na wykształcenie potrzebne w życiu. W kursie Collegium Nobilium pojawiły się więc nowe przedmioty: geografia, historia powszechna i ojczysta, nauki matematyczne i przyrodnicze, prawo i ekonomia. Zupełną nowością było położenie dużego nacisku na naukę języków nowożytnych, przede wszystkim francuskiego oraz niemieckiego, a także języka ojczystego, którego piękny wzór ukazywano w utworach Jana Kochanowskiego i innych wybitnych poetów. Nie zaniedbywano oczywiście także religii, którą Konarski uważał za fundament moralności. Doszły również przedmioty kształcące sprawność fizyczną - ćwiczenia cielesne, musztra, szermierka, konna jazda i taniec.

Nowością były nie tylko same przedmioty, ale także metody, którymi ich uczono. Zwracano uwagę na łączenie teorii z praktyką. I tak na przykład języka francuskiego wychowankowie uczyli się przez konwersację, czyli rozmowę, z nauczycielem, a nawet ze służbą, która miała obowiązek tylko w ten sposób porozumiewać się z paniczami. Oprócz tego czytano obcojęzyczne czasopisma i książki, wystawiano francuskie sztuki teatralne. Naukę geografii prowadzono z zastosowaniem rzadkich wówczas i kosztownych pomocy naukowych, takich jak globus i atlasy. W nauczaniu historii ważne były odpowiednio dobrane lektury.

Głównym celem pracy szkolnej w kolegiach pijarskich było wychowanie poprzez naukę. W szczególny sposób wychowaniu służyły religia, filozofia z etyką i polityka. Konarskiemu zależało, aby religijność jego uczniów była głęboka, a nie tylko na pokaz. Postaw obywatelskich uczyła się młodzież także na specjalnych szkolnych sejmikach oraz podczas wspólnych wyjść na obrady sejmowe i do Zamku Królewskiego. Gust artystyczny pomagały wyrabiać sztuki wystawiane w szkolnym teatrze, starannie dobierane przez Konarskiego spośród najlepszych utworów francuskich. Te ostatnie metody wychowawcze były jednocześnie dla młodych ludzi rozrywką. Do innych rozrywek należały np. gry w bilard i warcaby oraz wspominane już ćwiczenia fizyczne.

Collegium Nobilium zapewniało również wygodne warunki życia. Gmach urządzony był zgodnie z wymaganiami higieny. Posiadał np. łazienki, infirmerię, czyli gabinet lekarski, jadalnię, bawialnię, bibliotekę, salę ćwiczeń, ogród spacerowy. Każdy wychowanek miał osobny pokój, a na czterech paniczów przypadał jeden lokaj. Pożywienie było zdrowe i obfite.

Proponując tak bogaty program nauczania i wychowania, Konarski żądał jednocześnie pewnej dyscypliny. Wychowankowie byli właściwie pod stałą kontrolą. Musieli ściśle przestrzegać porządku dnia oraz zasad obowiązujących w zachowaniu i ubiorze. Opornych spotykały kary. Nie były to jednak zazwyczaj kary cielesne, które Konarski pragnął całkowicie usunąć jako środek hańbiący człowieka. Dopuszczał je zupełnie wyjątkowo w przypadku "zuchwalstwa i złośliwej krnąbrności". Uważał, że skuteczniejsze od rózgi jest oddziaływanie osoby nauczyciela.

Wzór szkoły, jaki zaproponował ks. Konarski, był dostosowany do konkretnych potrzeb w tamtych czasach. Jednak, jak łatwo zauważyć, wiele jego propozycji, wówczas nowatorskich, jest aktualnych do dzisiaj.


 

Myśli naszego patrona

Stanisław Konarski pisał:

 

"To tedy jest pewna, że edukacja i dobrym bardziej do dobrego pomaga, i złych może dobrymi uczynić".

 

"Celem wszystkich szkół (...) jest nie tylko rozwijanie umysłów za pomocą nauk i umiejętności, lecz przede wszystkim uszlachetnianie serc i dusz".


"... bezpiecznie się mówić może, że od edukacji szczęście lub nieszczęście całego zawisło życia".

 

"W szkole Konarskiego nie ma miejsca dla lektury czy występów teatralnych, które byłyby tylko rozrywką. Wszystko służy wychowaniu. Wszystkiemu przyświeca cel dydaktyczny".


"... Uczymy naszych uczniów retoryki, ale chcemy, żeby posługiwali się przy tym językiem ładnym, ale nie napuszonym, pełnym makaronizmów, niedorzecznych pomysłów, kwiatków, poza którymi myśli dojrzeć nie sposób. Ważniejszą rzeczą jest myśl".


"... Nakazujemy swoim wychowankom poznawać dzieje ojczyste. Tego nie znajdziesz w innych szkołach. Ale my uważamy, że znajomość dziejów ojczystych ułatwia poznanie wad i zalet własnego narodu, jego rządu, a następnie ułatwi rządzenie".


"Więcej Rzeczypospolitej zależy na uczciwych mężach i dobrych obywatelach niż na wybitnych mówcach, poetach, matematykach i filozofach".


"Dzieci bowiem zawsze zachowują taki sposób myślenia i postępowania, jakim nasiąkły już od lat najmłodszych".


"A mowa wasza niech będzie jasna".


"Z powierzchownej postaci człowieka młodego naprzód ludzie rozsądni miarkują, czy dobrze czy źle jest edukowany".


"Nie dopuszcza się wprowadzania nowych mód obserwowanych miedzy próżnymi ludźmi".

 

"Chodzić ładnie, prosto, zachowywać stateczność w czynach i słowach, umieć zachować się przy stole, na ulicy…"


"Zamiast chłosty należy raczej przemawiać do rozumu, podwoić czujność, napominać, karcić i w ogóle wszelkich innych pierwej próbować sposobów, zmierzających do naprawy młodzieży, a mianowicie do wyplenienia lenistwa, kłamstwa lub też innej zdrożności".

 

"Prawo, choćby najświętsze, prawem być przestaje, kiedy szczęściu ojczyzny przeciwnym się staje".


"…nigdy niepodobna jest, aby zawsze i aby wszyscy zgodzić się mogli na jedno w interesie Rzeczypospolitej".

 

 

 

poznaj polske logo

Motto szkoły


 

Nie tylko rozwijanie umysłu
za pomocą nauk
i umiejętności,
lecz przede wszystkim
uszlachetnianie serc i dusz.

              Stanisław Konarski

oferta sp2 txt

logo kuratorium

BIP

logo cke

MTH stopka granatowa

laboratoria logo2


Copyright © 2024 Szkoła Podstawowa nr 2 im. S. Konarskiego w Tarnowie Rights Reserved.