Szkoła Podstawowa nr 2 im. Stanisława Konarskiego w Tarnowie

Probiotyki i prebiotyki –
jak mogą wspomóc rodzica w walce z nawracającymi infekcjami u dziecka?

Infekcje
O nawracających infekcjach możemy mówić, kiedy dziecko choruje przynajmniej 3 razy w ciągu 6 miesięcy lub od 6 do 8 razy w ciągu roku. Układ odpornościowy każdego dziecka jeszcze uczy się, jak walczyć z drobnoustrojami, dlatego warto wspomóc jego naturalne mechanizmy obronne. Pomocne okazać mogą się w tym pro- i prebiotyki.

Zacznijmy od tego, czym są pro- i prebiotyki. Probiotyki to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Do drobnoustrojów o działaniu probiotycznym zaliczamy przede wszystkim bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Spożywane z żywnością wpływają one korzystnie na skład mikrobiomu jelitowego, czyli wszystkich mikroorganizmów zlokalizowanych w przewodzie pokarmowym czy to dzieci, czy dorosłych.

Prebiotyki z kolei to nietrawione składniki pożywienia, wywierające korzystny wpływ na organizm człowieka dzięki pobudzaniu do wzrostu lub aktywności jednego lub kilku szczepów dobroczynnych bakterii obecnych w jelitach. Najczęściej prebiotykami są niektóre rodzaje błonnika pokarmowego, jak np. fruktooligosacharydy czy inulina. Zatem probiotyki to żywe organizmy, a prebiotyki to pokarm dla tych żywych i dobroczynnych drobnoustrojów.

Szukając informacji zarówno o pro-, jak i prebiotykach, można spotkać się z określeniem synbiotyk. Co to takiego? To nic innego, jak połączenie w jednym produkcie probiotyku z prebiotykiem wspierającym jego namnażanie w jelitach.

Jaki jest związek między układem pokarmowym i odpornościowym?
Ogromny, choć w pierwszej chwili dość trudno sobie to wyobrazić. Warto jednak wiedzieć, że nie bez powodu często powtarza się, że większość odporności pochodzi z naszego brzucha. Stwierdzenie to wynika z faktu, że duża ilość komórek układu odpornościowego zlokalizowana jest w przewodzie pokarmowym. Szacuje się nawet, że aż 70% odporności zależy właśnie od stanu układu pokarmowego, a w szczególności stanu mikrobiomu jelitowego.

Dlaczego przewlekłe infekcje mogą wpłynąć niekorzystnie na stan odporności?
Wynika to między innymi ze stosowanej bardzo często w trakcie leczenia antybiotykoterapii. Ta, choć skuteczna, wraz z chorobotwórczymi drobnoustrojami niszczy także dobroczynne mikroorganizmy obecne w jelitach. Na skutek takiego działania dochodzi do znacznego zubożenia różnorodności mikrobiomu jelitowego i zmniejszenia ochrony, jaką stanowi on dla organizmu dziecka. Ponadto przewlekłe infekcje to przewlekły brak apetytu idący niejednokrotnie w połączeniu z biegunką czy wymiotami. Wszystko to powoduje, że dziecko je mniej, przyswaja mniej, a jednocześnie traci więcej składników odżywczych, które są istotne dla wzmocnienia odporności. Można wśród nich wymienić m.in. białko, witaminę A, D, C, dobre tłuszcze, a także żelazo i cynk.

W jakich produktach można znaleźć pro- i prebiotyki?
Probiotyki dokładnie opisane rodzajem szczepu można znaleźć w wybranych produktach mlecznych, a także preparatach dostępnych w aptece. Źródłem korzystnych bakterii są także tradycyjne kiszone ogórki, kiszona kapusta, a także klasyczny jogurt czy kefir. W ich przypadku najczęściej nie wiemy, jaki dokładnie szczep mikroorganizmów zawierają, ale ich regularne spożywanie może wpływać korzystnie na różnorodność mikrobioty jelitowej. Prebiotyków z kolei dostarczą głównie oczywiście warzywa i owoce, np. szparagi, banany, jabłka, pomidory, cykoria, a także niektóre produkty zbożowe.